Մարտի 14-15-ը Արհ. Ռաֆայել Արքեպս. Մինասյանի խնդրանքով հայ կաթողիկէ առաջնորդության շատ համայնքներում կատարվեցին Սուրբ Հաղորդության երկրպագության արարողություններ եւ Սուրբ Պատարագները մատուցվեցին՝ հիվանդների, մանավանդ նոր տեսակի կորոնավիրուսով վարակվածների առողջության եւ աշխարհն այդ համաճարակից ազատելու դիտավորությամբ:

Մեծ Սեպասարում եւս ամեն շաբաթ կանոնավոր կերպով տեղի ունեցող Սուրբ Հաղորդության երկրպագությունը մարտի 14-ին կատարվեց վերը նշված ընդհանուր դիտավորությամբ: Արարողությունից առաջ խոսեցի այս համաճարակի դեմ պայքարի օրերին հատկապես մեղքերից հեռու մնալու եւ ապաշխարելու խիստ անհրաժեշտության մասին: Երկրպագության ընթացքում ընթերցեցինք Սբ. Գրիգոր Նարեկացու «Մատյան ողբերգության» աղոթագրքից մի քանի գլուխներ, ինչպես անում ենք այս տարվա Մեծ Պահոց ընթացքում, ամեն շաբաթ:

Կիրակի՝ մարտի 15-ին, Սուրբ Պատարագի ընթացքում դարձյալ խոսեցի մեղքերից հրաժարվելու եւ խոստովանության մասին.

«Սիրելի՛ հավատացյալներ, այս համաճարակը եւ այլ ցավերը, դժբախտությունները մեզ համար միշտ պետք է լինեն առիթ եւ ահազանգ՝ օր առաջ արմատապես հրաժարվելու մեր մեղքերից, նույնիսկ՝ փոքրագույն սխալներից, վատ սովորություններից, մեր սրբության հանդեպ անտարբերությունից, հոգեւոր գաղջությունից, լճացումից, առօրեական ստերից, հեշտամոլությունից, բամբասանքից, վեճերից, ատելությունից, գռեհիկ բառապաշարից, շնությունից, հայհոյանքից, հարբեցողությունից, պարծենկոտությունից, որովհետեւ մենք այնքա՛ն խոցելի ենք որպես մարդ արարածներ՝ առանց Աստծո, որ պարծենալը ծիծաղելի է: Մի աննշան վիրուս անգամ ունակ է զրոյի հավասարեցնելու կամ ժամանակավորապես կանգնեցնելու մեր ծրագրերը, առօրյան, անձնասիրական ձգտումները, նույնիսկ ունակ է կյանք խլելու:

Մեր կամ ուրիշի խոցելիությունը, ցավը տեսնելով՝ մենք պետք է անդրադառնանք մեր ընթացքին, որովհետեւ մենք էլ խոցելի ենք: Հրեաները մտածում էին, թե եթե մեկը դժբախտության է հանդիպում, ուրեմն իր կամ իր ծնողների մեղքերի պատճառով է: Հիսուս նրանց սթափեցնում է: Ղուկասի Ավետարանում կարդում ենք հետեւյալը.

«Այդ նոյն ժամանակ ոմանք եկան եւ պատմեցին նրան այն գալիլիացիների մասին, որոնց արիւնը Պիղատոսը խառնեց իրենց զոհերի արեան հետ։ Նա պատասխանեց նրանց եւ ասաց. «Կարծո՞ւմ էք, թէ այն գալիլիացիները, որոնք այդպիսի պատահարների ենթարկուեցին, աւելի մեղաւոր էին քան բոլոր գալիլիացիները։ Ո՛չ, ասում եմ ձեզ, սակայն, եթէ չապաշխարէք, ամէնքդ էլ նոյնպէս պիտի կորչէք։ Կամ նրանք՝ այն տասնութ մարդիկ, որոնց վրայ Սիլովամում աշտարակը փուլ եկաւ եւ սպանեց նրանց, կարծում էք, թէ աւելի մեղապա՞րտ էին, քան Երուսաղէմում բնակուող բոլոր մարդիկ։ Ո՛չ, ասում եմ ձեզ, սակայն եթէ չապաշխարէք, ամէնքդ էլ նոյնպէս պիտի կորչէք», Ղկ. 13, 1-6

Հիսուսը հրեաներին եւ մեզ այսօր բացատրում է, որ բոլորս էլ մեղավոր ենք եւ խոցելի՝ չարի հարձակումների առաջ, եւ եթե վայրկյան առաջ չապաշխարենք, չենք կարող փրկվել փորձանքներից, որ մեզ համար պատրաստում է սատանան ամեն քայլափոխի: Պետրոս առաքյալը գրում է. «Արթուն եղե՛ք, հսկե՛ք, քանի որ ձեր ոսոխը՝ սատանան, մռնչում է առյուծի պես, շրջում եւ փնտրում է, թե ում կուլ տա: Դիմադրե՛ք նրան՝ հաստատուն լինելով հավատի մեջ», Ա Պետ. 5, 8-9:

Ոմանք, գուցե, հարցնեն՝ ի՞նչ կապ ունի մարմնական հիվանդությունը մեղքի հետ, կամ ինչպե՞ս կարող է մեղքից հրաժարվելը պաշտպանել հիվանդություններից: Պատճառը շատ հստակ պետք է լինի. Մարդկային բնության, օրգանիզմի խոցելիությունը, ապականությանը, հիվանդություններին, մահվանը ենթակա լինելը մեր նախածնողների՝ Ադամի եւ Եվայի մեղսագործության հետեւանքն է: Մինչ մեղսագործությունը այդ ամենը չկար, մարդու մարմինը չգիտեր՝ ինչ է ապականությունը, մահը, հիվանդությունը, դրանք մարդկային օրգանիզմ ներթափանցեցին մարդու անհնազանդության պատճառով, որը խզեց ներդաշնակ միությունը մարդու եւ Արարչի միջեւ, մարդու հոգու եւ մարմնի միջեւ, մտցրեց խռովք մարդու մեջ եւ ծնեց ամոթի քայքայիչ զգացումը՝ որպես մեղքի գիտակցման եւ մեղքից հրաժարվելու անկարողության հետեւանք: Մեղքի ներթափանցումը մարդկային բնության մեջ իր հետ բերեց մեղքի բազում ճյուղավորումներ, որոնց մասին անզուգական կերպով գրում է Սբ. Գրիգոր Նարեկացին իր մատյանում ամբողջ մարդկության փոխարեն.

«Իսկ իմ մեղքերն ու հանցանքներն

այնքան շատ են, որ հիշել չի լինի,-

Մեկն իր ծնունդով եւ մեկ ուրիշն իր շառավիղներով.

Մեկն իր բծերով, մյուսն՝ իր արկածներով,

Մեկն իր փշերով, մյուսն՝ արմատներով,

Մեկն իր կազմությամբ, եւ մեկ ուրիշն՝ իր պտուղներով,

Մեկն իր մասերով, մյուսը՝ ճյուղերով,

Մեկն իր ոստերով, մյուսն՝ իր ցողունով,

Մեկն իր ճանկերով, մյուսն՝ իր մատներով,

Մեկն իր խլրտմամբ, եւ մյուսն՝ իր ուժով,

Մեկն իր ազդեցությամբ, մյուսն՝ իր օրինակներով…», Բան Զ, գ:

Մեր բոլոր մեղքերը ոչ միայն թուլացնում են մեր հոգին եւ սիրտը, մթագնում մեր միտքը, այլեւ խոցելի եւ անպաշտպան դարձնում մեր մարմինները: Բժշկությունն էլ միշտ փաստել է, որ մարդուս հոգեկան նկարագիրը, մտքի դրությունը, նյարդային համակարգը անմիջականորեն ազդում են մարմնի առողջության վրա. մարդու հոգին պայմանավորում է մարմնի գոյության ձեւը: Եթե հոգին հիվանդ է, մարմինն էլ հիվանդ կլինի եւ հակառակը, եթե հոգին առողջ է, առողջ կլինի նաեւ մարմինը: Հետեւաբար, քանի որ մարդկային մարմնի խոցելիությունը հետեւանքն է մարդու բարոյական արարքի, ուրեմն մարմինը առողջացնելու կամ պաշտպանելու համար հարկավոր է, որ վերադառնանք արմատներին՝ վերականգնենք մեր բարոյական նկարագիրը: Սա նման է հոգեբույժի աշխատանքին, որ խնդիր է դնում նախ բուժելու հիվանդի հոգին, որպեսզի մարմնական շեղումներն էլ բուժվեն:

Մեր հոգին ու սիրտը բուժողն Աստված է, որ ուղարկեց իր սիրելի Որդուն՝ որպես միակ դեղ՝ մեր հիվանդությունների դեմ: Հիսուս գալիս է մեր հոգին եւ սիրտը՝ յուրաքանչյուր Խոստովանության խորհրդակատարության ժամանակ եւ ապա, որպես պսակ՝ Սուրբ Հաղորդությունը ճաշակելիս, երբ ընդունում ենք Նրա Սուրբ Մարմինն ու Արյունը: Ուրեմն, եկե՛ք ժամանակ չկորցնենք եւ վայրկյան առաջ մաքրենք ինքներս մեզ ամեն տեսակ աղտեղությունից՝ խոստովանելով մեր մեղքերը, կտրուկ հրաժարվելով մեր առօրեական ամենաանմեղ թվացող սխալներից անգամ, վերստին ընդունենք Տիրոջ սրբարար շնորհը, որ ստացանք Մկրտության ժամանակ, մաքրագործվե՛նք ներքուստ, որպեսզի մեր մեջ բնակվի ոչ թե սատանան՝ իր սպասավորներով, այլ՝ միայն ու միայն Սուրբ Երրորդությունն իր սրբությամբ, ինքնազոհ սիրով եւ առատ հոգեւոր ընծաներով, որոնք կարող են լիովին առողջացնել մարդկային մարմինը եւ պաշտպանել ամեն տեսակ սատանայական հարձակումներից, ապականություններից ու համաճարակներից:

Մեր մարմինները ստեղծված են անապականության համար, իսկ մարմնի անապականությանը, հավիտենական կյանքին կարելի է հասնել միայն անապական պահելով մեր սիրտը՝ որպես Աստծո տաճար.

«Արդարեւ, կենդանի Աստծո տաճար եք դուք», Բ Կոր. 6, 16:

Իսկ մեկ այլ տեղում ասում է.

«…բոլորս նորոգվելու ենք, հանկարծակի՝ մի ակնթարթում, վերջին շեփորի ձայնով… Անհրաժեշտ է, որ այս ապականացու մարմինն անապականությամբ զգեստավորվի եւ այս մահկանացու մարմինն անմահությամբ զգեստավորվի: Եւ երբ այս … եղծելի մարմինը զգեստավորվի անեղծությամբ, այդժամ կիրականանա գրված խոսքը, թե՝

«Մահը կուլ գնաց հաղթանակին:

Ու՞ր է մա՛հ, քո հաղթանակը,

Ու՞ր է գերեզմա՛ն, քո խայթոցը», Ա Կոր. 15, 51-55:

Մեր մարմինների անապական դառնալը չի սահմանափակվում միայն մեկ ակնթարթով, որի մասին խոսում է Պողոսը եւ որը կլինի Քրիստոսի երկրորդ գալստյան ժամանակ, այլ սկսվում է իրականություն դառնալ արդեն իսկ այս կյանքում՝ մեր ապաշխարության, սուրբ կյանքի ճանապարհով, ճիշտ ինչպես Աստծո Արքայությունն է իրականություն դառնում՝ Եկեղեցու միջոցով, ինչպես փոքրիկ մի սերմ, որը մեծանում եւ մեծ ծառ է դառնում: Անապական մարմինը, որն Աստված մեզ կտա Ահեղ դատաստանի ժամանակ, կլինի մեզ տրված ձրի մի ընծա՝ որպես պարգեւ մեր սրբության ձգտումների ու ջանքերի:

Ուստի, եկե՛ք լինենք գործնական եւ ժամանակ չկորցնենք, նո՛ր կյանք սկսենք հենց այս վայրկյանից, որպեսզի չվախենանք ոչ մի հիվանդությունից եւ չարիքից՝ ապավինելով Աստվածածնին, որ իր անարատությամբ միշտ ջախջախում է խորամանկ օձի գլուխը»:

Աղոթք՝ հիվանդների համար

Տեր Հիսու՛ս, այսօր այս Սուրբ Պատարագը մատուցեցինք բոլոր հիվանդների դիտավորությամբ, նաեւ հիշեցինք մեր հարազատների անունները, ում մասին մտածում ենք եւ միշտ աղոթում:

Դու գիտես, թե ինչ է մարդկային տառապանքը, ինչ է հիվանդությունը, հուսահատությունը, ցավը, որովհետեւ Դու Ինքդ կրեցիր դրանք քո երկրային կյանքի օրերին եւ այդ ամենը քեզ հետ միասին խաչ բարձրացրեցիր, որպեսզի մեզ բացատրես, որ մենք մենակ չենք մեր տառապանքի մեջ, որ Դու կիսում ես մեր ցավերը ամբողջությամբ:

Դու համբերությամբ եւ ինքնազոհ սիրով կրել ես մարդկանց մեղքերի լուծը եւ երբեք չես հոգնում կրել նաեւ մեր բոլոր հիվանդությունների, ցավերի, վախերի, հուսահատությունների ծանր բեռը:

Քո խաչելությամբ մեզ այսօր էլ  բացատրում ես, որ Դու ամեն վայրկան պատրաստ ես դարձյալ խաչ բարձրանալու, միայն թե թեթեւացնես մեր տառապանքի բեռը, միայն թե մենք հասկանանք, թե Դու մեզ ինչքա՛ն ես սիրում:

Դու պատրաստ ես այսօր էլ ամեն վայրկան մեռնել մեզ համար, բայց որպեսզի մենք ոչ թե սգանք, այլ ուրախանա՛նք՝ գիտակցելով, որ Դու Քո մահով մեզ համար բացել ես նոր կյանքի, մեծ հույսի դուռը, որի սեմից այն կողմ մեր բոլոր հիվանդությունների, ցավերի, թուլությունների ավարտն է եւ մեր երջանկության սկիզբը:

Քո Խաչի զորությանն ու առատ շնորհներիդ ապավինելով՝ միասնաբար աղաչում ենք, եթե Քո կամքն է, շուտափույթ բուժում շնորհի՛ր բոլոր նրանց, ում անունները հիշեցինք Սուրբ Պատարագին եւ ում համար աղոթում ենք այժմ, զորացրու՛ նրանց կամքը եւ հավատը, որ համբերությամբ կրեն իրենց դժվարությունները՝ դարձնելով դրանք ապաշխարության միջոց՝ իրենց կամ ուրիշների մեղքերի համար:

Շնորհ տու՛ր բոլորիս, որպեսզի մեր դժվարությունները նվիրենք Քեզ՝ որպես մի գեղեցիկ նվեր, որպես կիսում Քո Խաչի տառապանքների, որպես մի ճանապարհ, որով կարող ենք քայլել Քո հետքերով:

Քո Սուրբ Պատարագի զորությամբ աղոթում ենք նաեւ բոլոր նրանց համար, ովքեր աշխարհի տարբեր ծայրերում տառապում են կորոնավիրուսի, էբոլա վիրուսի եւ այլ համաճարակներից, աղոթում ենք նրանց ընտանիքների համար, խնդրում ենք զորացրու՛ նրանց եւ շուտափույթ բուժում շնորհիր:

Խնդրում ենք, հեռու պահի՛ր ամեն տեսակ հիվանդություններից եւ ցավերից մեզ, Քո ողջ Ընդհանրական Սուրբ Եկեղեցին եւ ամբողջ մարդկությունը, իսկ հիվանդության ժամին ցու՛յց տուր այն հաղթահարելու Քեզ հաճելի ճանապարհը, որը նաեւ մեր սրբության ճանապարհն է:

Սուրբ Կու՛յս, Մա՛յր Եկեղեցու, քո մայրական խնամքի ներքո պահի՛ր բոլոր այն հիվանդներին, ում համար աղոթում ենք. Ամեն:

Տ. Հովսեփ