Այսօր տոնն է Եկեղեցու. առիթ՝ նորից ու նորից խորհրդածելու Սուրբ Եկեղեցու խորհրդի մասին, որովհետև մեր հոգևոր կյանքի առանցքային ճշմարտություններրի մասին անդադար խորհրդածությունն է ճանապարհ հարթում մեր փրկության համար: Եկեղեցին մարդկության փրկության տապանն է: Ինչպես Աստծո ընտրյալ Նոյը Աստծուն հնազանդվեց և կառուցեց իր տապանը, որի մեջ իր ընտանիքի հետ միասին փրկվեց ջրհեղեղից, այդպես էլ մենք, որպես Աստծուն սիրող զավակներ, Տիրոջ Եկեղեցուն ապավինելով, փրկվելու ենք մեղքի կործանարար հետևանքներից՝ միայն Եկեղեցու մեջ, որովհետև Տիրոջ Սուրբ Ընդհանրական Եկեղեցուց դուրս փրկություն չկա: Տապանը կառուցեց Նոյը, իսկ Եկեղեցին կառուցեց մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսը՝ իր Արյամբ և Սուրբ Զոհաբերությամբ, որովհետև Եկեղեցին միայն այն մարդկանց պարզ համախումբը չէ, ովքեր հավաքվում են Իր շուրջը և Իր անվան հետ կապում իրենց կենսական հույսերը, այլև Եկեղեցին նախևառաջ  Տեր Հիսուս Քրիստոսի Խորհրդավոր կամ հոգևոր Մարմինն է, որը քարից չէ շինված, ինչպես Սողոմոնի տաճարն էր և որը կործանվեց, այլ հոգևոր տաճար է՝ մի վսեմ, անճառելի, մարդկային բառերով ամբողջովին աննկարագրելի մի իրականություն, որը Աստծո և մարդկության կատարյալ հաշտության, միավորման, անքակտելի սիրո միության, հավիտենական կյանքի վայր է կամ հնարավորություն, մի իրականություն, որի գլուխը Աստծո Որդին է՝ մարդկային մարմին առած և այդ մարմինն իր մեջ կատարելության հասցրած Աստծո Խոսքը՝ Հիսուս Քրիստոսի մեկ և անբաժանելի անձի մեջ, որտեղ, ինչպես Ինքն է ասում, մենք Իր մեջ ենք և Ինքը Հոր մեջ է: Եկեղեցին, այլ խոսքով, Աստծո և մարդու խորհրդավոր միության ճանապարհն է, որի կատարելությունը պիտի լինի Աստծո թագավորությունը՝ այս կյանքից հետո, երբ մեր այս մարմինները, մահից հետո հարություն պիտի առնեն որպես փառավորյալ մարմիններ, պիտի վերամիավորվեն մեր մաքրագործված հոգիների հետ և  «այդպես, մշտապես Տիրոջ հետ պիտի լինեն»:

Եթե Նոյն իր փրկության տապանը շինեց իր հնազանդությամբ և իր ձեռքերով՝ ընդդեմ գնալով, գուցե, մարդկային ծաղրին, անհավատությանը, հեշտասիրությանը, ի՛նքը միայն հավատաց Աստծո խոստմանը, որ կործանելու է մեղավոր մարդկությանը, ապա մենք մե՛ր տապանը պետք է կառուցենք, այսինքն՝ մեր մուտքը Տեր Հիսուս Քրիստոսի Եկեղեցին պետք է կառուցենք ոչ թե միայն Մկրտության և Դրոշմի ծեսը հանուն սովորության կատարելով, այլև ներքուստ իրապես մեր ամբողջ կյանքը և հոգսերը վստահելով Տեր Հիսուս Քրիստոսին, որ Գլուխն է Եկեղեցու: Մենք իրավունք չունենք հրեաների նման կասկածամտորեն, թերահավատությամբ Հիսուսին ասելու. «Մինչեւ ե՞րբ մեր հոգին պիտի հանես, եթէ դու ես Քրիստոսը, համարձակ ասա՛ մեզ», Հվհ. 10, 24: Նրանք իրենց սպասած Քրիստոսին էին ուզում տեսնել՝ սեփական տկար և սխալ պատկերացումների համաձայն, մեկը, ով պիտի գար ապահովելու իրենց երկրային, կենցաղային բարեկեցությունը, ուստի  չէին կարողանում հավատալ, որ տաճարում շրջող այդ հասարակ մեկն իրականում Աստծո Որդին է, որ իրենք էլ պետք է դառնային այդպիսի անձնվեր, սկզբունքային, արտաքնապես հասարակ, ինքնազոհ մարդիկ, որ արժանի լինեին փրկության, ներքին երջանկության, խաղաղության, հավիտենական կյանքի: Հիսուսը պատասխանեց նրանց. «Ես ասացի եւ ինձ չեք հաւատում, այն գործերը, որ ես անում եմ իմ Հօր անունով, դրանք վկայում են իմ մասին», Հվհ. 10, 25: Մինչդեռ ձկնորս Պետրոսը, որ հավատաց Հիսուսին և ուռկանը ծովը նետելով նավարկեց դեպի խորքերը և վերադարձավ լի նավակով, հասկացել էր հավատքի ուժը, և երբ Հիսուսը նրան հարցրեց՝ «Ո՞վ եմ ես…», Պետրոսն անվարան պատասխանեց. «Դու՛ ես Քրիստոսը՝ կենդանի Աստծոյ Որդին», Մտթ. 16, 16: Այս վստահ խոտովանությունը Պետրոսին դարձրեց վեմ՝ անխախտ հիմք, որի վրա Տեր Հիսուսը կառուցեց իր Եկեղեցին: «Դու վէմ ես, եւ ես այդ վէմի վրայ պիտի շինեմ իմ Եկեղեցին, ու դժոխքի դռներն այն չպիտի հաղթահարեն», Մտթ. 16, 17: 5-րդ դարի հայ պատմիչ և աստվածաբան Եղիշէ վարդապետը բացատրում է, որ Պետրոսն իր հավատի ճշմարիտ դավանությամբ դրեց այն վեմը, որի վրա Տերը շինեց իր Եկեղեցին: Ավելին, Պետրոսի ճշմարիտ դավանությունն իր լրումին հասավ Հիսուսի նման խաչվելով Հռոմում: Պետրոսն իր նվիրումը Հիսուսին, իր հավատքը ապրեց Հիսուսի հետ կատարյալ նմանությամբ: Եղիշէն գրում է.«Ինչպես Պետրոսն իր անձը շինեց Քրիստոսի վրա՝ իր մահվան վկայությամբ, նույնպես էլ Եկեղեցին շինվեց Պետրոսի հավատքի վրա ոչ միայն Հռոմում, այլև՝ բոլոր քաղաքներում և գյուղերում, մեծերից մինչև փոքրերը. նույն հավատքը, նույն հիմքը և նույն հաստատությունը», Եղիշէ, Մատենագրություն:

Ուրեմն Տիրոջ Եկեղեցին շինվեց և շինվում է ոչ միայն Պետրոսի, այլև մեր յուրաքանչյուրիս հավատքի ճշմարիտ և միասնական դավանության վրա, բայց նախ պետք է, որ մեր անձե՛րը շինվեն Քրիստոսի վրա, առ Աստված մեր անմնացորդ նվիրմա՛ն, ամուր հավատքի՛ հենքի վրա, այն գիտակցության վրա, որ Հիսու՛սն է մեր կյանքում Կենդանի Աստվածը, որ փրկում է մեզ մահվանից և մեղքի հետևանքներից, որ Հիսու՛սն է մեր կյանքի Տերը: Ուրեմն, Եկեղեցու կենսունակությունը կախված է երկու ճշմարտությունից՝ 1.Աստծո շնորհից, այսինքն՝ գերբնական զորությունից, որ մենք ստանում ենք որպես ձրի նվեր՝ Քրիստոսի և Աստվածամոր ձեռքերով, և, 2. մեր բացվածությունից, այսինքն՝ այդ աստվածային շնորհը մեր մեջ ընդունելու և պտղաբերելու պատրաստակամությունից, այլ խոսքով՝ մեր հավատքից: Եթե մեր հավատքը հրեաների հավատքի նման թերի է և կասկածամիտ, այդպիսին կլինի նաև Եկեղեցու մարդկային դեմքը, երկրային դրսևորումը, որը թեև  բնավ չի նսեմացնում Եկեղեցու հոգևոր, խորհրդավոր կողմը, որ Քրիստոսի Մարմինն է, բայց մեծապես վիրավորում է Քրիստոսի սերը մեր հանդեպ և խոչընդոտում մարդկության սրբացմանը: Այլ խոսքով, մարդուս արատավոր բարքերը աղավաղում են Քրիստոսի Եկեղեցու երկրային դեմքը: Լսենք, թե ինչ է գրում պատմահայր Մովսես Խորենացին հայերիս մասին. «Ողորմում եմ քեզ՝ Եկեղեցի Հայաստանեայց, անշքացած բեմի բարեզարդությունից, զրկված քաջ հովվից և հովվակցից: Այլևս չեմ տեսնում քո բանավոր հոտը դալար վայրերում և տարածված հանգիստ ջրերի մոտ, և ոչ էլ հավաքված փարախում՝ զգուշանալով գայլերից, այլ ցրված անապատներոմ և գահավեժներում», Խորենացի, Պատմություն հայոց:

Արդյո՞ ք մենք տեսնում ենք Քրիստոսի գործերը և դավանում Հիսուսին՝ որպես մեր Տերը և Փրկիչը, թե ավելի շատ ուզում ենք նկատել մեր սեփակա՛ն գործերը, ավելի շատ ինքներս մե՞զ ենք վստահում, թե՞ Հիսուսին: Տիրոջ Կաթողիկէ Եկեղեցին այսօր և պատմականորեն բաժան-բաժան է արված՝ չարի գցած որոմների, մարդկային անձնասիրության, շահամոլության, փառասիրության, սխալ հասկացված ազգասիրության պատճառով, Տիրոջ Խորհրդավոր Մարմինը վիրավոր է ու բզկտված, որովհետև մարդիկ մոռացել են ընդունել Տիրոջ արյունոտ վերքերը դարմանելու ամենակարևոր դեղը, որ է՛ կիսելը Պետրոս առաքյալի նույն հավատքի դավանությունը, որի վրա հիմնվեց ամբողջ Եկեղեցին, ինչպես գրում է Եղիշեն, իսկ այդ միասնական դավանությունը պետք է լավագույնս արտահայտվի Տիրոջ Մարմնին և Արյանը միասնաբար, նույն Սուրբ Սեղանի մոտ հաղորդվելով. սա կլինի սատանայի հանդեպ մեծագույն հաղթանակը և «Տեր Հիսուսի ճշմարիտ աշակերտ» կոչվելու կարևորագույն նախապայմանը:

«Հաւատամք եւ խոստովանիմք զհամաշխարհական Սուրբ Կաթողիկէ Եկեղեցի», Ագաթանգեղոս, Պատմութիւն, էջ 331:

Տ. Հովսեփ Գալստյան

3 հունիսի, 2018,