2017թ. սեպտեմբերի 8-ին Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցին տոնեց Աստվածամոր ծնունդը: Սրբերից միայն Սուրբ Կույս Մարիամը եւ Հովհաննես Մկրտիչն են, որ տոնացույցում ունեն ծննդյան տոներ, մյուս բոլորի պարագայում հիաշատակվում են միայն մահվան օրերը: Սուրբ Կույսն այս պատվին արժանի է իր մեծ վաստակի համար, որ ունի Տիրոջ փրկագործական տնօրինության մեջ:

Հնագույն հիշատակությունն այս տոնի մասին պահպանվել է 6-րդ դարով թվագրվող մի օրհներգում, որից եզրակացնում են, որ տոնը կարող է ծագած լինել նույն դարի սկզբներին՝ Սիրիայում կամ Պաղեստինում՝ Եփեսոսի 431թ. տիեզերաժողովից հետո, երբ Աստվածամոր հանդեպ ջերմեռանդությունը սկսեց մեծապես տարածվել: 7-րդ դարում այս տոնն արդեն տարածված էր Բյուզանդիայի տարածքում, նաև՝ Հռոմում, որտեղ դժվարությամբ արտոնվեց Սուրբ Աթոռի կողմից, քանի որ Մարիամի ծննդյան մասին տեղեկությունները միայն պարականոն (Աստվածաշնչի գրքերի կանոնից դուրս գտնվող) գրականությունից են. հիմնական աղբյուրը՝ «Հակոբոսի ավետարանն է», կամ «նախաավետարանը», որը թվագրվում է 2-րդ դարով: Իսկ հայոց մեջ այս տոնը սկսել է տարածվել 12-13-րդ դարերում:

Այսօր էլ հայ կաթողիկէ շատ համայնքներում հանդիսավոր կերպով տոնվում է այս գեղեցիկ տոնը:

Շիրակի մարզի Ղազանչի համայնքի դպրոցականները դասերը վերջանալուն պես Տ. Հովսեփ քհն. Գալստյանի առաջնորդությամբ Աստվածամորը նվիրված օրհնաբեր թափոր կատարեցին.շրջում էին գյուղի փողոցներում՝ աղոթելով Սբ. Վարդարանը, խորհդածելով Վարդարանի խորհուրդների մասին և երգելով Կույս Մարիամին նվիրված ժողովրդական հոգևոր երգեր: Երեխաները խնդրում էին Աստվածամոր բարեխոսությունն իրենց համայնքի համար, հիվանդների համար, նաև՝ եկեղեցու կառուցման համար, որի աշխատանքները մնացել են կիսատ: Թափորից հետո բոլորը ներկա գտնվեցին Սուրբ և Անմահ Պատարագին, որ մատուցվեց մատուռում:

Սուրբ Մարիամին նվիրված թափորներ տեղի ունեցան նաև շաբաթ և կիրակի օրերին՝ Սուրբ Պատարագից հետո՝ Հովտուն, Արփենի և Սիզավետ համայնքներում՝ հիմնականում երիտասարդների և պատանիների մասնակցությամբ: