Հատուած՝ 2015թ. ապրիլի 12-ին Սբ. Պետրոսի տաճարում մատուցուած Սբ. Պատարագի ընթացքում Սրբադասման յանձնաժողովի նախագահ կարդինալ Անջելո Ամատոյի խօսքից, որը խնդրանք էր՝ առ Սրբազան Քահանայապետը, Սբ. Գրիգոր Նարեկացուն հռչակելու «Վարդապետ Եկեղեցւոյ»: Արեւելահայերէն թարգմանութիւնը կատարուած է Ռադիո Վատիկանի հայկական բաժնի արեւմտահայերէն հրապարակումից:

«Սրբազա՛ն Հայր,

Քրիստոնէութեան առաջին դարերից սկսած՝ Սուրբ Հոգին Արեւելքում բազմաթիւ աստղեր է յառաջ բերել, սուրբ եւ իմաստուն մարդիկ, որոնք իրենց կեանքի օրինակով եւ վարդապետութեամբ հարթել են Աստուծոյ խորհուրդների ճանաչման եւ Քրիստոսի հետ հանդիպման ճանապարհը։

Արեւելեան Եկեղեցիների մէկ այլ զաւակի՝ Սուրբ Եփրեմ Ասորուն, Ընդհանրական Եկեղեցւոյ Վարդապետ հռչակումից մօտ հարիւր տարի յետոյ, այսօր, Գերերջանիկ Հա՛յր, խնդրում ենք Ձեզանից՝ շնորհելու սոյն տիտղոսը Սուրբ Գրիգոր Նարեկացուն, որ վարդապետն ու փա՛ռքն է Հայ Ժողովուրդի։

Այս մեծ աստուածաբանը, խորհրդական հոգեկանութեամբ եւ քերթողական արուեստով, փոխանցել է հոգեկան եւ եկեղեցական փորձառութիւնը իր կեանքով եւ վարդապետական ուսուցմամբ՝ մատուցելով աստուածաբանութիւնը գեղեցիկին ճանապարհով։

Մեր սրբի աստուածաբանական գաղափարների խորութիւնը,  մտածողութեան նորութիւնը եւ քերթողական խօսքի կորովը միշտ գնահատուած էին թէ՛ ժողովրդական մակարդակի վրայ եւ թէ՛ մշակոյթի մարդկանց շրջանակներում։ Նա միշտ համեմատուել է Եկեղեցւոյ Հայրերի հետ՝ ինչպէս Սուրբ Յովհաննէս Ոսկեբերանի, Սուրբ Եփրեմ Ասորու եւ կամ Գրիգոր Լուսաւորչի հետ։ Նրա գործը թափանցել է հետզհետէ հոգեւոր կեանքի եւ հայ մշակոյթի բոլոր մարզերից ներս՝ բանաստեղծութեան, մանրանկարչութեան, երաժշտութեան, վարքագրութեան, ծէսի եւ ժողովրդական մշակոյթի մէջ։

Նարեկացու յարատեւ ժողովրդականութիւնը այսօր դեռ կապուած է իր խորհրդածութիւնների եւ աղօթքների գրքի հետ՝ հեղինակի կողմից խորագրուած՝ «Մատեան Ողբերգութեան», եւ ճանաչուել է հայ ժողովուրդի մէջ պարզապէս որպէս «Նարեկ»։ Սուրբ Աւետարանին առընթեր ամենայարգուած եւ տարածուած բնագիրն է Հայաստանում։

Գերերջանիկ Հա՛յր, այն մարզերը, ուր Սուրբ Գրիգոր Նարեկացու վարդապետութիւնը ծանօթ է՝ չորսն են.

• մեղքի իմաստը եւ մարդու սահմանափակութիւնը, որն անկարող է Աստուծոյ մասին եւ Աստուծոյ հետ խօսել՝ առանց խորհդածելու մարդացեալ Բանի մասին,
• Հրամանակարգ (dogmatic) Վարդապետական խորհրդածութիւնը՝ Ամենասուրբ Երրորդութեան խորհրդի մասին, որի ցոլացումը նա տեսնում էր մարդկային հոգում՝ յատկապէս աստուածաբանական երեք առաքինութիւնների համանմանութեան մէջ,
• Սուրբ Խորհուրդների գերբնական ազդեցութեան պաշտպանութիւնը, նրանց դերն ու միջնորդութիւնը Եկեղեցւոյ կողմից, որը հաստատում է աստուածային շնորհքի եւ ներքին կեանքի կարեւորութիւնը՝հակաճառելով Թոնդրակեցիների աղանդի միտումներին, որոնք կարծում էին դառնալ քրիստոնէութեան արմատներին՝ մերժելով նուիրապետութիւն, սուրբ խորհուրդներ, եկեղեցի եւ ծէս,
• Աստուածածնի հանդէպ բարեպաշտութիւնը, որ Նարեկի համար «ամենասրբուհին» է, նա որ «միայն սրբութիւն», «ամբողջովին սուրբ», գովաբանելով Սրբուհի Աստուածածնի բացարձակ անխոցելիութիւնը մեղքից, ինչպէս եւ նրա դերը՝որպէս Միջնորդ, որպէս կամուրջ Աստուծոյ եւ մարդու միջեւ:

 Այս բոլոր պատճառներով Հայ Եկեղեցւոյ sրբազան hովիւները բազմիցս  դիմել են Սրբազան Քահանայապետներին՝ խնդրելով, որ Սուրբ Գրիգոր նարեկացուն շնորհուի «Ընդհանրական Եկեղեցւոյ Վարդապետի» տիտղոսը։ Վերջերս, Հաւատոյ Վարդապետութեան Ժողովը տուել է իր դրական հաւանութիւնը՝ թեկնածուի վարդապետական հարազատութեան շուրջ։ Աստուածաբան խորհրդականները եւ ապա Սրբադասման յանձնաժողովի լիահաւաք համագումարը հայ Սրբի վարդապետութեան մէջ ճանաչեցին պահանջուող պայմանները՝ «Ընդհանրական Եկեղեցւոյ Վարդապետ» տիտղոսի շնորհման համար։ Ձերդ Սրբութիւնը 2015թ. փետրուարի 21-ին շնորհած ունկնդրութեան մէջ հաւաքել էր սիրայօժար եղբայրակից կարդինալների քուէները։

Գերերջանիկ Հա՛յր, վերջապէս, չենք կարող ուրանալ ուրիշ մի պարագայ եւս, որ մեր խնդրանքին շնորհում է առաւել արժէք՝ այս տարուան հանդիպող Մեծ Եղեռնի հարիւրամեակը…

Այս ծիրի մէջ աւելի է պայծառանում Սուրբ Գրիգոր Նարեկացու դէմքը՝ որպէս յոյսի սերմնացան եւ խաղաղութեան կերտող…»:

Տե՛ս նաեւ այս հօդուածը՝ Նարեկացուն «Եկեղեցւոյ վարդապետ» հռչակելու գործում Հայ Կաթողիկէ Նուրիապետութեան հսկայական աշխատանքի մասին: