Ավագ հինգշաբթի Տեր Հիսուս Քրիստոսի Ընդհանրական Եկեղեցին և բոլոր քույր եկեղեցիները տոնում են երկու առանցքային իրադարձություն, որ կատարեց Փրկիչը՝ Սբ. Հաղորդության խորհրդի կամ Սբ. Պատարագի խորհրդի հաստատումը և Ոտնվայի սրբազան արարողությունը, երկուսն էլ՝ աշակերտների հետ վերջին ընթրիքի ընթացքում:

Առաջինը՝ Սբ. Հաղորդության խորհրդի հաստատումը, եղավ մեկնակետ և սկիզբ Եկեղեցու յոթ խորհուրդներից վսեմագույնի՝ Սբ. Պատարագի համար, որն անբաժան դարձավ Եկեղեցու ամենօրյա պաշտամունքային կյանքից և մեզ մշտապես հիշեցնում է այն, ինչ մեզ համար արեց Տերը, ներկա է դարձնում Սուրբ Զոհաբերության մեկ անգամ և ընդմիշտ պատմության մեջ տեղի ունեցած անհերքելի ճշմարտությունը, որով մենք բոլորս գնվեցինք մեղքի գերությունից և ընդունեցինք հավիտենական կյանքը ժառանգելու միակ ճշմարիտ գրավականն ու ճանապարհը («Ես եմ ճանապարհը, ճշմարտությունը և կյանքը», Հվհ., 14, 6): Սուրբ Հաղորդությունը Տիրոջ հետ հաղորդության, միության և տևական հարաբերության մեջ մտնելու մեզ համար տեսանելի նշանն է, որով մենք միանում ենք Տիրոջ Ճշմարիտ Մարմնին ու Արյանը՝ գոյացափոխված հացի և գինու տեսքով և հատկություններով: Սա մեծագույն մի խորհուրդ է, որը պետք է ընդունենք հավատքով ու վստահությամբ, ինչպես որ հավատում ենք և վստահ ենք, որ Նազովրեցի Հիսուսի մարդկային սովորական, թշվառ, խոնարհ մարմնի, արտաքինի մեջ ներկա էր և է աստվածային բնությունը՝ Սբ. Երրորդության երկրորդ անձը՝ մարմնացյալ և Սբ. Երրորդությունն Ինքնին:

Տերն մեր Հիսուս Քրիստոս աշակերտների և մեզ համար հաստատեց մի խորհուրդ, որն իր ճշմարիտ իմաստը, արժեքը ստացավ Տիրոջ Չարչարանքներից, Խաչի վրա Զոհաբերությունից և Հարությունից հետո, որովհետև, ինչպես ասացինք վերը, Սբ. Պատարագը կոչված է մեզ համար ներկա դարձնելու Տիրոջ Սուրբ Զոհաբերությունը: Ինչպես վերջին ընթրիքի ժամանակ, խաչելության ժամանակ, այնպես էլ այսօր՝ Սբ. Պատարագի ժամանակ Զոհը մատուցողև և Զոհաբերվողը նույն Ինքն Քրիստոսն է.այլ խոսքով, Հիսուս Քրիստոս Ինքն իրեն է զոհաբերում, որպեսզի մեզ էլ միացնի իր Զոհին և միասին ընծայաբերի ու ընծայաբերվի Հայր Աստծուն՝ որպես կատարյալ ընծա, երախայրիքը մեր կյանքի, տիեզերքի: Ուստի լավագույնս պատրաստենք ինքներս մեզ՝ Քրիստոսի հետ միասին լինելու մի սուրբ նվեր՝ Տիրոջ համար:

«Դուք պէտք է սուրբ լինեք, որուհետեւ ես՝ Տէրս, սուրբ եմ», Ղև., 20:26:

Երկրորդ կարևոր իրադարձությունը Ավագ հինգշաբթի օրվա, ոտնլվան է: Այս մասին հիշատակում է միայն Հովհաննես ավետարանիչը՝ 13-րդ գլխում: Սա Սուրբ Հաղորդության խորհդի հաստատումից հետո և է Հիսուսի չարչարանքների ժամից անմիջապես առաջ և իր տեղով ու իմաստով լույս է սփռում Տիրոջ Սուրբ Զոհի իմաստի վրա, որ է ի սպառ սերը: Հովհաննեսը նույն գլխի սկզբում տալիս է վերջին ընթրիքը և Հիսուսի ամբողջ երկրային առաքելությունը հասկանալու բանալին.«…Յիսուս իմացաւ, որ հասել է իր ժամը, որպէսզի այս աշխարհից Հօր մօտ փոխադրուի. սիրեց իւրայիններին, որ այս աշխարհում են, իսպառ սիրեց նրանց», Յվհ., 13,1։

Ուզում եմ այստեղ դնել Ոտնլվայի կարգի ժամանակ Հայ Եկեղեցում ընթերցվող մի գեղեցիկ քարոզ, որը կոչվում է «Խրատ վասն սիրոյ», հեղինակն է՝ Հովհաննես Պլուզ վարդապետը:

«Աստված սեր է, ասում է Որոտման որդին՝Քրիստոսի սիրելի աշակերտ Հովհաննեսը. և (նա) ով սիրո մեջ է բնակվում, Աստծո մեջ է բնակվում և Աստված` նրա մեջ: Եվ արդ, եղբայրներ սիրո (մասին) այս ճառը լսեք և մտքներումդ պահեք: Ամեն ոք, ով Աստծուն է սիրում` նաև իր եղբորն է սիրում, որովհետև առ Աստված ունեցած սերը եղբոր հանդեպ ունեցած սիրով է երևում: Որովհետև եղբորը, ում մարդը տեսնում է և չի սիրում, ապա Աստծուն, որ չի տեսնում ինչպե՞ս պիտի կարողանա սիրել: Այսպես Աստծուն սիրողներ կճանաչվենք, երբ մեր եղբորը հոգևոր սիրով սիրենք և ոչ թե մարմնավոր, որովհետև այլ է հոգևոր սերը և այլ` մարմնավոր, որի մասին, առաջ անցնելով ասեմ, պետք է խոսենք, ավելի ուշ, իր տեղում: Բայց արդ, ամեն ոք, ով սիրում է ճանաչվում է Աստծուց և ինքը ճանաչում է Աստծուն և ամեն ոք, որ իր եղբորը ցավակցաբար չի սիրում` օտար է Աստծո համար, և չի կարող աստվածային շնորհներ ընդունել: Ամեն ոք, ով իր եղբորը սուրբ սրտով է սիրում, Աստծո համար բնակարան է լինում և Աստված նրա մեջ է բնակվում: Որովհետև Ինքը` Տերը, սիրեց մեզ և Ճշմարտության Հոգին ուղարկեց մեր մեջ բնակվելու, որպեսզի մեր իմանալի հոգիներն Աստծո անիմանալի Հոգու հետ սիրով կապակցվեն: Եվ ինչպես Նա սիրեց մեզ, նույնպես և մեր մեջ է կամենում միմյանց հանդեպ սեր: Տե՛ս, թե Աստծո մոտ սերը որչափ առավելություն ունի, որ մարդուս Աստծո նման է դարձնում, քանի որ Աստված իր սիրով մարդացավ և ցույց տվեց, որ մարդիկ իրենց սիրով Աստծո նման պիտի լինեն: Որովհետև Աստված այնչափ սիրեց աշխարհը, որ մինչև իսկ իր Միածին Որդուն ուղարկեց աշխարհի փրկության համար: Եվ եթե մենք սիրենք միմյանց այնպես ինչպես որ Աստված սիրեց մեզ ոչինչ է չարը, որ մեր սերը խափանի, ամեն ոք, ով սիրում է, մարդկանց առաջ հայտնի է և Աստծո առաջ համարձակ, որովհետև մահացու մեղքերից երկյուղ չունի, այլ Աստծո սիրով զինված է և բոլոր երկյուղալի վտանգներից անվախ է: Ուր սեր կա, այնտեղ երկյուղ չկա, ինչպես Հովհաննեսն է ասում, սիրո մեջ երկյուղ չկա, որովհետև սերը կատարյալ է և հեռու է վանում երկյուղը, քանի որ երկյուղը տանջանքի ենթակա է, իսկ սերը` համարձակության, ուստի երկյուղը հալածվում է սիրուց: Եվ ուր սեր չկա, այնտեղ դատաստանի սարսափ կա և կորստյան վախ` մեծ դատաստանի օրվա համար: Իսկ սերը մարդուս բոլոր տանջանքներից անվախ է պահում, այն սերն ասում է, որ բոլորովին հեռու է երկբայությունից, որովհետև երկբայությունն ու սերը միասին չեն կարող բնակվել: Եվ բացահայտ է, որ սերը ոչ միայն հավիտենական կյանքում է պտղաբերում իր խաղաղության պտուղը, այլև այս աշխարհի մեջ բոլոր թշնամությունները` նախանձը, ատելությունը, ոխակալությունը, չարությունը, չարախոսությունը, հայհոյությունը, տրտունջը, բամբասանքը, հպարտությունը, և ամբարտավանությունը և մանավանդ բոլոր չարիքների մայրը` արծաթսիրությունը և ագահությունը հալածում է: Արդ, նա ով սեր ունի, այս բոլոր չարիքներից հեռու է մնում և երկնային ապահով` խաղաղական հանգիստն ու մշտնջենական բարուն արժանի կդառնա: Ի՞նչն է ավելի խաղաղական, քան սերը` ձերբազատված լինելով բոլոր խռովություններից և Աստծո համար հաճելին կատարել: Սերը երկնքի արքայության բանալին է և հավիտենական կյանքի ճանապարհը: Սերը մարդկանց Աստծո որդիներ և երկնքի արքայության ժառանգորդներ է դարձնում: Սերն ապականացու բնությունը անապականի է վերածում և մահկանացուն անմահության է փոխում: Սերը երկրայիններին երկնայիններ է դարձնում և հողեղեններին հրեղենների է վերածում: Եվ արդ ո՞վ կարող է պատմել սիրո անչափ մեծությունը, որովհետև այն անճառելի և անպատմելի է և ինչպես որ Աստծո անեղ բնությունն անքննելի է, այնպես էլ սիրո բնությունն է անքննելի: Եվ ինչպես Աստված անբավելի է, բայց բոլորին մոտ է, և բնակվում է հեզերի, խոնարհների մոտ և նրանց, ովքեր իր խոսքից դողում են, նույնպես և սերը բոլորին մոտ է, ով որ կամենում է նրան և ինքը գալով բնակվում է իրեն խնդրողների մեջ, քանի որ սերն իր սիրելիներին սիրում է և իր ատելիներին ատում է: Նրանք, ովքեր սեր են փնտրում, մոտ է նրանց աստվածապես, որովհետև Աստված սեր է և սուրբ սրտից ու անկեղծ հավատքից բխող սիրո կամեցողն է»:

Լուսանկարներ՝ հայ կաթողիկէ համայնքներում Ավագ Հինգշաբթի օրը մատուցված Սուրբ Պատարագից և Ոտնլվայի արարողությունից:

Գյումրի

Երևան

Փանիկ

Արևիկ

Լանջիկ

Մեծ Սեպասար, Բավրա

Ղազանչի

Սիզավետ

Արփենի

Հովտուն

Լուսանկարները կարող են լրացվել այլ համայնքներից ուղարկված լուսանկարներով կամ այլ նյութերով: Խնդրում ենք ուղարկել, եթե կան:

Տ. Հովսեփ քհն. Գալստյան